Kontrole ITD na nowych zasadach w 2022 roku

Rok 2022 dla przedsiębiorców zajmujących się transportem będzie rokiem pełnym wyzwań, a to za sprawą konieczności zmian struktury wynagrodzeń wynikającymi z przepisów pakietu mobilności[1] oraz nowelizacji ustawy wykluczającej kierowców zawodowych w ruchu międzynarodowym z możliwości otrzymania na zasadach z 2021 roku zwrotu kosztów podróży służbowej (diet i ryczałtów za noclegi). Obsługa systemu IMI[2], powrót ciężarówek co 8 tygodni do bazy przedsiębiorstwa czy „cooling off”[3] kabotażu, również niejednemu przedsiębiorcy spędzi sen z powiek.

2022 rok nie zapomniał również o kierowcach zawodowych i już od pierwszych dni stycznia otworzył bardzo szeroko oczy wszystkich truckerów. Wszystko na skutek nowelizacji rozporządzenia[4] w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów, a także nowelizacji ustawy[5] – Prawo o ruchu drogowym.

Kontrola ITD w ramach nowych zasad

Rozporządzenie zgodnie z decyzją Prezesa Rady Ministrów obowiązuje od 1 stycznia 2022r., więc służby kontrolne już w sylwestra realizowały kontrole w ramach nowych zasad. W mediach społecznościowych pojawiło się dużo zdjęć mandatów z bardzo poważnymi kwotami. Zdecydowana większość „wielocyfrowych” mandatów w styczniu odnosi się do przekroczeń prędkości i w tym przypadku faktycznie cyfry mówią same za siebie:

Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210002484/O/D20212484.pdf

Wysokość kar wskazana w tabeli powyżej pkt. 72-76 odnosi się do sytuacji, w których to zgodnie z art. 92a §  1 Kodeksu wykroczeń: Kto, prowadząc pojazd, nie stosuje się do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym, podlega karze grzywny –  wskazanej w kwotach po stronie prawej tabeli, natomiast wysokość kar wskazana pkt. 77-81 dotyczy sytuacji, w których to zgodnie z art. 92a § 2 Kodeksu wykroczeń: Kto, prowadząc pojazd mechaniczny, nie stosuje się do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym, przekraczając je o ponad 30 km/h, podlega karze grzywny nie niższej niż 800 złotych.

Wśród „zwykłych” kierowców rozgorzała dyskusja o słuszności kar, sposobach obejścia przepisów, natomiast truckerzy zaczęli doszukiwać się pozostałych zmian, które zaskoczą ich w 2022 roku. I o ile sposób na brak kar za przekroczenie prędkości jest bardzo prosty – wystarczy zdjąć nogę z gazu, o tyle pozostałe zmiany obejmujące głównie kierowców zawodowych będą wymagały od nich większej roztropności.

Droższa „jazda na plecach”

W wielu przypadkach inspektorzy transportu drogowego czy policjanci mieli zastrzeżenia do sposobu jazdy kierowców zawodowych, nieutrzymujących między pojazdami ciężarowymi odpowiedniego dystansu. Prawo o ruchu drogowym w art. 19 w dość jasny sposób reguluje definicję „odpowiedniego odstępu między pojazdami Kierujący pojazdem podczas przejazdu autostradą i drogą ekspresową jest obowiązany zachować minimalny odstęp między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu. Odstęp ten wyrażony w metrach określa się jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej prędkość pojazdu, którym porusza się kierujący, wyrażonej w kilometrach na godzinę. Przepisu tego nie stosuje się podczas manewru wyprzedzania. Tym samym pojazd poruszający się z prędkością 90 km/h nie może zbliżyć się (za wyjątkiem wyprzedzania) do pojazdu poprzedzającego na mniejszą odległość niż 45 metrów. Celem praktycznego zobrazowania tego dystansu, należy przyjąć za wzorzec połowę odstępu miedzy słupkami (prowadzącymi) umieszczonymi przy drogach. Są to tzw. słupki hektometrowe, ustawione co 100 metrów z zamieszczonym (idąc od góry w dół) numerem drogi (podawanym co 1 km), kilometrem drogi oraz hektometrem drogi (setki metrów). W przypadku nieprzestrzegania ww. zasady z nowelizacją przepisów kierowcy muszą liczyć się z karą od 300 do 500 zł za niezachowanie (na autostradach i drogach ekspresowych) przez kierującego pojazdem wymaganego minimalnego odstępu między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu

Nieopłacalne „niewskazanie”

W przypadku, gdy listonosz dostarczy do przedsiębiorstwa wniosek o wskazanie osoby prowadzącej pojazd, która to przekroczyła dopuszczaną prędkość poruszając się pojazdem służbowym, właściciel lub użytkownik prawny pojazdu ma obowiązek wskazać winnego wykroczenia. Dotychczasowe niewskazanie w zasadzie kończyło się nałożeniem na właściciela pojazdu kary rzędu 500 zł, a kierowca w taki przypadku nie otrzymywał punktów karnych i mandatu. Praktyka znana przez większość firm transportowych, choć na pograniczu prawa była stosowana w celu obrony przed „uziemieniem” kierowcy zawodowego. Proceder ten z dniem 1 stycznia br., może stać się rzadszy, a to za sprawą wprowadzenia mandatu za niewskazanie wbrew obowiązkowi, na żądanie uprawnionego organu, komu pojazd został powierzony do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Tym samym należy się liczyć z następującymi kwotami:

1. w postępowaniu w sprawach o przestępstwo nie niższą niż 4000 zł;
2. w postępowaniu w sprawach o spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie niższą niż 2000 zł;
3. w sprawach dotyczących przekroczenia dopuszczalnej prędkości dwukrotność wysokości grzywny przewidziane za dane wykroczenie, nie niższą niż 800 zł;
4. w postępowaniu w sprawach o pozostałe wykroczenia nie niższą niż 500 zł.

W przypadku, gdy kierowca np. poruszając się pojazdem ciężarowym z prędkością 91 km/h po drodze, na której obowiązuje ograniczenie do 50 km/h, przekroczy prędkość o 41 km/h otrzyma mandat od 1000 zł do 2000 zł. Z kolei niewskazanie tego kierowcy będzie kosztowało przedsiębiorcę transportowego dwukrotnie więcej tj. od 2000 do 4000 zł. Oczywiście praktyka kontrolna wskaże najniższą możliwą wysokość mandatu dla właściciela pojazdu, niemniej podwyżka kwoty kary w tym przypadku będzie dość dotkliwa.

Obok obowiązującego już rozporządzenia Prezesa rady ministrów z dnia 30 grudnia 2021 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń, od początku br. w grę wchodzą również zapisy nowelizacji ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r., o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. W tym przypadku ustawodawca podjął zdecydowane kroki w walce z nieuczciwymi kierowcami zawodowymi który dopuszczają się wszelkiego rodzaju manipulacji.

Przymusowe wakacje za manipulacje

W art. 135 ust 1 prawa o ruchu drogowym wprowadzono dodatkowy punkt 2a w brzmieniu, (Policjant/Inspektor Transportu Drogowego) zatrzyma wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia podczas kontroli drogowej, że kierowca wykonujący przewóz drogowy, do którego mają zastosowanie przepisy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 (…), podczas bieżącego dziennego czasu prowadzenia pojazdu wykonywał ten przewóz pojazdem wyposażonym w tachograf:

1. wbrew obowiązkowi nie rejestrując za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy lub przebytej drogi,
2. używając cudzej karty kierowcy, używając co najmniej dwóch własnych kart kierowcy, używając cudzej wykresówki, używając jednocześnie kilku wykresówek,
3. korzystając z niedozwolonego urządzenia, przedmiotu lub zmienionego oprogramowania umożliwiającego lub powodującego podrabianie lub przerabianie danych rejestrowanych przez tachograf,
4. jeżeli tachograf został odłączony;(…)

Przymusowe trzymiesięczne „wakacje” rozpoczną się dla kierowcy polskiego w ciągu 24 godzin od dnia kontroli ITD, albowiem kontrolujący wyda upoważnienie do zjazdu do domu lub bazy na 24 godziny i zatrzyma za pokwitowaniem prawo jazdy (nawet w przypadku jego nieokazania) oraz zgłosi ten fakt do systemu Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców[6]. Następnie zgłoszenie trafi do organu wydającego prawo jazdy (Starosty lub P. Miasta), który w ciągu 21 dni wyda decyzję o natychmiastowej wykonalności o zatrzymaniu wszystkich uprawnień, ponieważ utrata uprawnień dotyczyć będzie zarówno kategorii C (CE), D ale również B, A i pozostałych w przypadku ich posiadania.

Tak zdecydowane działania wynikają z dbałości ustawodawcy o zachowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jak wskazuje Główny Inspektor Transportu Drogowego[7]: Zawodowy kierowca, który bierze odpowiedzialność za realizowane przewozy, w tym pasażerskie, powinien być świadomy z ryzyka z jakim wiąże się prowadzenie pojazdu niezgodnie z normami czasu pracy. Fałszowanie, czy ukrywanie rzeczywistego czasu pracy jest nie tylko przejawem nieuczciwej konkurencji, ale przede wszystkim stanowi zagrożenie bezpieczeństwa na drodze dla wszystkich uczestników ruchu. Zmęczenie powoduje u kierowcy spowolnienie czasu reakcji, upośledza jego zdolność do prowadzenia pojazdu. U osoby, która prowadzi pojazd przez kilkanaście godzinach bez snu, ryzyko spowodowania wypadku jest analogiczne jak u kierowcy, który prowadzi pojazd po spożyciu alkoholu – tak wynika m.in. z badań opublikowanych na łamach raportu Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (European Transport Safety Council – ETSC) z 2011 r.

Kontorla ITD a zatrzymanie uprawnień

 Zatrzymanie prawa jazdy w czasie kontroli ITD to nie jedyna kara dla kierowcy. W takich okolicznościach należy wskazać, że zatrzymanie uprawnień będzie swoistym otwarciem „puszki Pandory”. Przykładowa „jazda bez karty”, lub „jazda na cudzej karcie”, to kara dla kierowcy, przedsiębiorstwa i osoby zarządzającej. Ponadto tzw. brak rejestracji wiąże się z całościową kontrolą przedsiębiorstwa, a prawomocna decyzja o nałożeniu kary kończąca postępowanie przed WITD, zmusi Głównego Inspektora Transportu Drogowego o wszczęcie postępowania w zakresie utraty dobrej reputacji przedsiębiorstwa, co może doprowadzić do likwidacji firmy przewozowej.

Rok 2022 dla przedsiębiorców zajmujących się transportem i kierowców zawodowych  będzie z pewnością rokiem pełnym wyzwań, dlatego już dziś warto zastanowić się nad doborem właściwych narzędzi[8] i usług[9] zmierzających do przejścia tego okresu z obronną ręką.

[1] https://youtu.be/AqSeP7zsOZQ

[2] System wymiany informacji na rynku wewnętrznym (IMI) to bezpieczny, wielojęzyczny serwis internetowy, który umożliwia wymianę informacji organom publicznym zaangażowanym we wdrażanie przepisów unijnych. [ https://ec.europa.eu/internal_market/imi-net/about/index_pl.htm ]

[3] https://inelo.pl/przewoz-kabotazowy/

[4] Rozporządzenie PRM z dnia 30 grudnia 2021 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.

[5] Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r., o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw.

[6] http://www.cepik.gov.pl/

[7] https://www.gov.pl/web/gitd/tachograf-ingerencja

[8] https://inelo.pl/produkty/oprogramowanie-dla-transportu/4trans/

[9] https://www.ocrk.pl/oferta/