Jak poprawnie wpisywać na tachografach kraje rozpoczęcia i zakończenia

Po pierwsze przepisy

            Kierowca jest zobligowany, aby wprowadzić symbole państw podczas rozpoczęcia pracy oraz jej zakończenia, co wynika wprost z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 art. 34, ust.7:

Kierowca wprowadza w tachografie cyfrowym symbole państw, w których rozpoczyna i kończy dzienny okres pracy. Jednak państwo członkowskie może wymagać od kierowców pojazdów używanych
w działalności transportowej prowadzonej na jego terytorium dodatkowych, bardziej szczegółowych niż symbol państwa, danych geograficznych, pod warunkiem że państwo członkowskie powiadomiło o tym Komisję przed dniem 1 kwietnia 1998 r.

Tym samym, kierowca po odbyciu odpoczynku dziennego lub tygodniowego w momencie włożenia karty do tachografu, powinien wskazać kraj rozpoczęcia pracy, a także  przed odpoczynkiem dziennym lub tygodniowym zaznaczyć państwo zakończenia zmiany.

 „Dzienny okres pracy” rozpoczyna się wraz z uruchomieniem przez kierowcę tachografu po zakończeniu tygodniowego lub dziennego okresu odpoczynku lub, jeżeli dzienny odpoczynek podzielony jest na odrębne okresy, po okresie odpoczynku trwającym co najmniej dziewięć godzin. Jego zakończenie następuje z rozpoczęciem dziennego okresu odpoczynku lub, jeżeli dzienny odpoczynek podzielony jest na oddzielne okresy, z rozpoczęciem okresu odpoczynku obejmującego co najmniej dziewięć kolejnych godzin.

Miejsce rozpoczęcia i zakończenia pracy

            Kierowca ma możliwość wprowadzenia wpisu miejsca rozpoczęcia i zakończenia pracy podczas wkładania oraz wyjmowania karty kierowcy z tachografu cyfrowego. Może to zrobić również  manualnie w momencie rozpoczęcia zmiany pracy, nawet jeżeli karta kierowcy jest już zalogowana w tachografie. Samo logowanie w trakcie odbierania odpoczynku dziennego lub tygodniowego może spowodować naruszenie. Jednym z podstawowych obowiązków kierowcy w codziennej pracy, jest np. logowanie karty, z zaznaczeniem, że kierowca nie może swobodnie dysponować swoim czasem, gdyż w trakcie kontroli jest to interpretowane jako minuta aktywności innej pracy.

Karta kierowcy i jej pamięć

            Ważnym aspektem związanym z logowaniami krajów rozpoczęcia i zakończenia jest pamięć na karcie kierowcy, której pojemność określają przepisy:

Pamięć    karty    kierowcy    umożliwia    przechowywanie    co    najmniej  42  par  takich  rekordów  danych.

PWPW, wdrażając inteligentne tachografy, rozpoczęło wydawanie kart kierowców, które umożliwiają zapisy dodatkowych czynności, jak np. dane lokalizacyjne. Ponadto zmodyfikowano pamięć przeznaczoną do logowania krajów rozpoczęcia i zakończania. Przepis wprowadzający minimalne rekordy pamięci to Rozporządzenie 2016/799[1].

Pamięć    karty    kierowcy    umożliwia    przechowywanie    co    najmniej  84  par  takich  rekordów  danych.

To nie brak logowań, a ich zbyt duża liczba w trakcie dnia pracy, są jednym z głównych problemów generujących naruszenia.  Na nadużywanie znaczników kraju szczególnie narażeni są kierowcy, którzy prowadzą pojazd w podwójnej obsadzie. Po wykorzystaniu maksymalnie czterech i pół godziny jazdy przez pierwszego kierowcę, załoga  powinna się zatrzymać i dokonać wymiany kart kierowców między slotami tachografu, a następnie kontynuować jazdę. Wysuwając kartę z tachografu, kierowca zostanie zapytany o kraj zakończenia pracy przy założeniu, że wyjęcie karty pracownika kończy dzienny okres pracy. Analogiczne pytanie pojawia się podczas rejestracji karty w tachografie – tym razem o kraj rozpoczęcia pracy. Tachograf nie jest w stanie odróżnić, czy kierowca wyjmuje kartę podczas faktycznego zakończenia pracy, czy jest to wyjęcie karty w celu jej zmiany między slotami, dlatego pytanie o kraj zakończenia pracy pojawia się za każdym razem. Powołując się na Rozporządzenie 165[2] art. 34, ust.7 kierowca ma obowiązek zaznaczenia krajów rozpoczęcia jedynie wtedy, gdy faktycznie rozpoczyna pracę po odpoczynku dziennym lub tygodniowym oraz kraju zakończenia zaraz przed pauzą dzienną lub tygodniową. Logowania w trakcie wymiany kart między slotami tachografu w ciągu dnia pracy nie powinny być zaznaczane. Ustawodawca nie przewidział kar za zbyt dużą ilość wpisanych krajów rozpoczęcia lub zakończenia, trzeba jednak pamiętać, że nadmierne logowania zapełniają pamięć karty kierowcy. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych do czerwca 2019 r. wydawała karty z pamięcią na 112 wpisów krajów rozpoczęcia i zakończenia, dlatego jeżeli kierowca prowadzący pojazd w podwójnej obsadzie będzie nadużywać znaczników krajów startu oraz końca pracy może się okazać, że podczas kontroli karta kierowcy nie zarejestruje wszystkich wpisów za ostatnie 28 dni wstecz.

Przykład nadużycia

            Kierowca wprowadza kraj rozpoczęcia pracy, następnie przy każdej zmianie karty między slotami podczas pytania tachografu o kraj zakończenia i rozpoczęcia zaznacza kraje zgodnie z miejscem, w którym był. W konsekwencji w jednym dniu na karcie kierowcy pojawiło się łącznie 8 znaczników kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy, a nie dwa wymagane. Przy takiej praktyce na karcie kierowcy zostaną zapisanych jedynie ostatnich 14 dni pracy ze znacznikami kraju (najstarsze wpisy zostaną zastąpione przez najnowsze), ponieważ pamięć na polskich kartach kierowców pozwala na przechowywanie 112 wpisów. Dlatego w trakcie kontroli na drodze inspektor analizując 28 dni wstecz ma prawo ukarać kierowcę za wszystkie dni, w których podczas rozpoczęcia lub zakończenia dziennego okresu pracy nie ma wpisów kraju. Kara za to naruszenie wynosi 100 zł za każdy dzień.

Poprawna praktyka:

Inteligentne Tachografy Cyfrowe – zasady

            Warto wspomnieć również o zasadach działania inteligentnych tachografów cyfrowych, które montowane są we wszystkich nowych samochodach z DMC powyżej 3,5 tony od 15 czerwca 2019 r. Kierowca podczas wyjmowania karty z inteligentnego tachografu nie może pominąć kroku wpisania kraju zakończenia pracy. Warto jednak dodać, że taki wpis wykonywany jest tymczasowo.

Kierowca wprowadza wówczas bieżące miejsce pojazdu, a wpis ten uznaje się za tymczasowy.

Tymczasowy wpis zostaje zapisany w pamięci karty aż do wykonania kolejnego wpisu kraju zakończenia pracy. W trakcie kolejnego wyciągnięcia karty z tachografu, kierowca jest zobligowany do wpisania kraju zakończenia. Kolejny wpis zastępuje wcześniejszy znacznik kraju zakończenia i ten nowy pozostaje wpisem tymczasowym. Wpis kraju zakończenia pracy pozostaje na karcie kierowcy, jako tymczasowy do momentu wykonania wpisu rozpoczęcia pracy.

Jeżeli posiadacz karty nie wprowadzi miejsca rozpoczęcia lub zakończenia okresu pracy podczas ręcznego wprowadzania danych związanego z włożeniem karty, będzie to równoważne z potwierdzeniem, że okres pracy nie zmienił się od ostatniego wyjęcia karty. Kolejne wprowadzenie miejsca zakończenia poprzedniego dziennego okresu pracy nadpisze wówczas wpis tymczasowy wprowadzony przy ostatnim wyjęciu karty.

Zachodnie kary

W zależności od taryfikatora danego państwa, w Europie Zachodniej braki logowań podczas kontroli powodują nałożenie mandatów w wysokości od 30 € do 150 € – przykładowo w niemieckim taryfikatorze, kara za brak wpisu liczona jest za każdy dzień w wysokości 75 €.

W Hiszpanii oprócz wyboru państwa, należy również podać region rozpoczęcia i zakończenia pracy, co jest zgodne z Rozporządzeniem nr 165/2014, umożliwiającym państwom członkowskim wymóg podawania przez kierowców bardziej szczegółowych informacji np. danych geograficznych.

Prawidłowe zaznaczanie państw rozpoczęcia i zakończenia pracy ma istotny wpływ na czas pracy kierowcy i jego analizę. W razie popełnionego błędu, zarówno kierowca, jak i przedsiębiorca są narażeni na kary, a każdy brak poprawnego logowania wiąże się z przypisaniem do firmy bardzo poważnego naruszenia, które ma znaczenie w ewentualnej ocenie dobrej reputacji firmy transportowej. Jej utrata uniemożliwia dalsze prowadzenie działalności. W razie jakichkolwiek wątpliwości, warto skorzystać z pomocy i wsparcia doświadczonych ekspertów Grupy Inelo, którzy pomogą uniknąć przykrych konsekwencji.

[1] Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2016/799 z dnia 18 marca 2016 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 ustanawiającego wymogi dotyczące budowy, sprawdzania, instalacji, użytkowania i naprawy tachografów oraz ich elementów składowych

[2] Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014