Wyjmowanie karty z tachografu – obsługa tachografu cyfrowego a manualna ingerencja. Kiedy kierowca może wyjąć kartę i co za to grozi?

Karta kierowcy jest niezbędnym dokumentem uprawniającym do prowadzenia pojazdów, których masa całkowita przekracza 3,5 t. Obowiązkiem każdego kierowcy jest ewidencjonowanie na karcie wszystkich aktywności w trakcie dnia pracy. W poniższym artykule opisujemy sytuacje, kiedy można ją wyjąć ze slotu tachografu bez naruszenia przepisów.

Posiadanie karty kierowcy – wymóg prowadzenia pojazdów wyposażonych w tachograf cyfrowy

Karta kierowcy oznacza kartę do tachografu, dzięki której można zidentyfikować kierowcę i gromadzić dane dotyczące jego czynności. Wydawana jest konkretnemu kierowcy przez organ państwa członkowskiego na 5 lat – nie dłużej niż okres ważności prawa jazdy kierowcy ubiegającego się o dokument. Aby uzyskać kartę kierowcy należy złożyć do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych odpowiedni wniosek wraz z załącznikami – kopia awersu i rewersu prawa jazdy, zdjęcie kierowcy oraz potwierdzenie opłaty. Wniosek można składać w formie papierowej wysyłając go pocztą lub w formie elektronicznej – z wykorzystaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Należy pamiętać, że kierowca, który nie posiada karty nie może wykonywać przewozów pojazdami wyposażonymi w tachograf cyfrowy. Karta kierowcy wydawana jest osobie wykonującej przewozy towarów samochodem, którego masa całkowita przekracza 3,5 t lub gdy pojazd technicznie jest przystosowany do przewozu więcej niż 9 osób wraz z kierowcą.

Jakie są dopuszczalne przypadki wyjmowania karty kierowcy

Jak wynika z art. 34 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) Nr 165/2014 – kierowcy począwszy od przejęcia pojazdu muszą stosować wykresówki lub karty kierowcy w dniu, w trakcie którego prowadzą pojazd. W tym samym artykule Rozporządzenia czytamy: Nie wyjmuje się wykresówki ani karty kierowcy z urządzenia rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że jej wyjęcie jest dopuszczalne z innych powodów. Nie znajdziemy jednak dokładnego wyjaśnienia, czym są inne powody, które dopuszczają wyjęcie karty z tachografu cyfrowego. Oczywiście po zakończeniu dziennego okresu pracy kierowca może, ale nie musi wyciągnąć kartę z tachografu cyfrowego. Pozostawiona karta w slocie tachografu będzie automatyczne rejestrowała czas jego odpoczynku.  Wydaje się jednak, że lepszym rozwiązaniem może okazać się zabranie karty, co pozwoli uniknąć w przyszłości sytuacji użycia jej przez innego kierowcę, np. w momencie przeparkowania pojazdu – wówczas zapisana aktywność w postaci odpoczynku zostałaby przerwana jazdą.

Jak już wiadomo, nie ma konieczności wyciągania karty ze slotu tachografu w sytuacji, kiedy kierowca wykonuje jedną aktywność w trakcie oddalenia się od pojazdu, np. odpoczynek. O uzasadnionym wyjęciu karty możemy mówić, gdy kierowca w czasie opuszczenia pojazdu będzie wykonywał minimum dwie czynność. Mało prawdopodobne wydaje się, żeby w odpowiednim momencie był w stanie zmienić na karcie rodzaj rejestrowanej aktywności przy użyciu przeznaczanego do tego przełącznika w tachografie. Co zrobić w sytuacji, gdy karta została wyjęta w trakcie trwania odpoczynku? Jeżeli karta została już wyjęta kierowca powinien pamiętać, aby za pomocą tachografu  manualnie odnotować odpoczynek lub inne czynności. Istotnym aspektem jest dokładne uzupełnienie czasu w taki sposób, żeby nie pozostały tzw. puste okresy, czyli niezagospodarowane i nieopisane momenty i zdarzenia w ciągu dnia pracy. Jeśli zabraknie wpisu manualnego konieczne jest, aby kierujący pojazdem posiadał wydaną przez przewoźnika tzw. urlopówkę, stanowiącą  zaświadczenie o działalności kierowcy. Właściciel firmy transportowej podaje w dokumencie, jaki rodzaj aktywności wykonywał jego pracownik w okresie nie uwzględnionym przez tachograf. Warto pamiętać, żeby uświadamiać swoich kierowców, że nie należy pozostawiać karty w tachografie bez nadzoru, gdyż stanowi ona podstawowe źródło informacji nt. aktywności i powinna być dostępna jedynie do osobistego użytku.

Osobną kwestią wyjęcia karty z tachografu jest konieczność okazania jej na polecenie służb kontrolnych. Obowiązek udostepnienia karty kierowcy kontrolującemu wynika zarówno z art. 36 Rozporządzenia UE nr 165/2014, jak również z Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie, gdzie zgodnie z art. 72 osoba kontrolowana musi:

1) udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli; (…)

5) umożliwić przekazanie, za potwierdzeniem odbioru, oryginału zapisu urządzenia samoczynnie rejestrującego prędkość jazdy, czas jazdy i postoju lub karty kierowcy, oraz gromadzonych przez kontrolowany podmiot wydruków z tachografu cyfrowego i karty kierowcy, których kontrola będzie dokonywana w siedzibie organu kontroli.

Aktualnie wyjęcie karty z tachografu w trakcie kontroli nie zawsze jest konieczne, ponieważ niektóre inspekcje używają dostępnych na rynku urządzeń umożliwiających zdalne odczyty karty pozostającej w slocie tachografu cyfrowego. Przykładem takiego urządzenia jest TachoReader Combo Plus firmy Inelo, z którego korzystają zarówno inspekcje, jaki i firmy transportowe.

Karta Kierowcy – zgubienie lub kradzież

Może się zdarzyć, że kierowca zgubi lub zostanie mu skradziona karta kierowcy. Aby uniknąć ewentualnych konsekwencji w trakcie kontroli drogowej powinien zgłosić zaistniały fakt odpowiednim organom w państwie, w którym nastąpiła kradzież, czy zgubienie dokumentów, a następnie w terminie siedmiu dni kalendarzowych wnioskować do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych o kartę zastępczą. Po spełnieniu formalności może przystąpić do dalszej jazdy bez karty kierowcy w celu powrotu do bazy. Kierowca rozpoczynając jazdę musi jednak pamiętać, aby wydrukować dane pojazdu, uzupełniając je o imię, nazwisko, nr karty kierowcy lub prawa jazdy, zaznaczając okresy aktywności. Po zakończeniu jazdy pozostaje mu jedynie sporządzić wydruk dzienny. 

Do czyich obowiązków należą szkolenia z rejestracji czasu pracy i obsługi tachografu

Zgodnie z art. 33 Rozporządzenia nr 165/2014 to właściciel firmy transportowej jest zobligowany, aby zapewnić swoim kierowcom odpowiednie szkolenie z zakresu prawidłowego działania tachografów cyfrowych, jak i analogowych. Dodatkowo musi  zadbać o regularną kontrolę użytkowania tachografów przez jego pracowników. Należy mieć na uwadze, że błędna obsługa tachografu, jak również nie wykonywanie przez kierowcę wpisów manualnych na karcie kierowcy może zakończyć się nałożeniem kary nie tylko na pracownika, ale także na osobę zarządzającą transportem. Według aktualnego taryfikatora kara grzywny może wynieść nawet do 12000 zł za każde naruszenie. Aby uniknąć ewentualnych kar, warto skorzystać z oferty OCRK i pomocy ekspertów, którzy udzielą wartościowych porad – krok po kroku wytłumaczą jak obsługiwać tachograf cyfrowy, a także wesprą w razie ewentualnej kontroli.