Zlecenie spedycyjne – czym jest, kto wystawia i czym się różni od zlecenia transportowego?

Wokół pojęcia zlecenia spedycyjnego pojawia się wiele wątpliwości – zarówno w kwestii samej odpowiedzialności spedytora, jak i zakresu stosowania tego typu umów. Zlecenie spedycyjne bywa też mylone ze zleceniem transportowym, co dodatkowo zwiększa niejasności wokół obu pojęć. W poniższym tekście poznasz odpowiedzi na najważniejsze pytania związane ze zleceniami spedycyjnymi.

Pojęcie spedycji i zlecenie spedycyjne

Na początku warto doprecyzować, czym jest spedycja. W rozumieniu artykułu 794 Kodeksu Cywilnego jest to działalność polegająca na organizacji przewozu towaru oraz koordynacji i planowaniu tego procesu. Kim jest spedytor? Jak wynika z powyższej definicji, jest to osoba prawna lub fizyczna, której zadaniem jest maksymalnie sprawne i bezpieczne zorganizowanie przewozu ładunków od początku realizacji zlecenia, aż po dowiezienie towarów do odbiorcy. Wykonuje również takie czynności jak organizacja załadunków i rozładunków, kontrola i sporządzanie dokumentacji, na bieżąco rozwiązuje powstałe podczas transportu problemy. Jest odpowiedzialny za wybór właściwego pojazdu i dotrzymanie terminów realizowanych zleceń.

Zlecenie spedycyjne jest natomiast rodzajem jednorazowej umowy zwartej pomiędzy spedytorem a jego klientem.

Zakres spedycji – co wchodzi w skład zlecenia?

Standardowo w zleceniu zawarte są dane zleceniodawcy i spedytora, informacje o ładunku (między innymi rodzaj, waga, wartość), kwotach wynagrodzenia oraz warunkach i zakresie wykonywanych usług, a także okres obowiązywania zlecenia wraz z dniem zawarcia umowy. Strony w zleceniu określają też zakres odpowiedzialności spedytora. Jeżeli chcesz zobaczyć, jak w praktyce wygląda zlecenie spedycyjne, wzór z łatwością znajdziesz w Internecie.

Czym jest umowa spedycji?

Zlecenie spedycyjne a umowa spedycji – jakie są główne różnice? Umowa spedycji jest bardziej złożoną formą prawną, zwykle okresową, podczas gdy zlecenie spedycji dotyczy zazwyczaj jednorazowego świadczenia usług spedycyjnych. Informacje zawarte w obu dokumentach są zbliżone, jednak w umowie spedycji odpowiedzialność ponoszoną przez spedytora wyznaczają nie strony umowy (jak w zleceniu), a przepisy kodeksu cywilnego.

Czy zlecenie spedycyjne jest umową?

Tak – niezależnie od opisanych powyżej różnic, zlecenie spedycyjne w świetle prawa również jest umową. Zlecenie może być zawarte w formie pisemnej, elektronicznej, a nawet telefonicznej lub ustnej (i z perspektywy prawa wciąż będzie wiążące). Rekomendujemy jednak sporządzanie umów wyłącznie w formie pisemnej lub elektronicznej – możliwej do weryfikacji. Jest to istotne między innymi w sytuacji wystąpienia szkody podczas realizacji usługi.  Jedną z pierwszych czynności ubezpieczyciela jest wtedy sprawdzenie zawartej umowy.

Kto wystawia zlecenie spedycyjne?

Zlecenie spedycyjne, a także zlecenie przewozowe może utworzyć każdy, kto potrzebuje wykonania takiej usługi. Stroną zlecającą mogą być więc wszelkie podmioty prawa cywilnego oraz osoby fizyczne.

Prawa i obowiązki stron umowy spedycji

Oczywistym prawem spedytora i jednocześnie obowiązkiem strony zlecającej jest terminowa wypłata wynagrodzenia za wykonane usługi. Wysokość wynagrodzenia określa taryfa lub zapisy umowy. Obowiązki spedytora dotyczą realizacji zlecenia według ustalonych w umowie warunków oraz zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Spedytor ma obowiązek informowania zleceniodawcy o przebiegu wykonywanych czynności, czuwa również nad właściwym pobieraniem należności związanych z przewozem przesyłki. W razie błędów w tym zakresie zobowiązany jest do podjęcia działań niezbędnych do uzyskania zwrotu pobranych sum.

Jakie są różnice między zleceniem spedycyjnym i transportowym?

Warto pamiętać, że pomimo wielu podobieństw, zlecenie przewozu towaru (czyli zlecenie transportowe) i zlecenie spedycyjne to dwa różne pojęcia. Ważną różnicą jest zakres stosowania poszczególnych zleceń. Umowa transportowa dotyczy wyłącznie przewiezienia ładunku pod wskazany adres. Zlecenie spedycyjne oprócz przewozu, obejmuje natomiast szereg innych elementów – w zakres umowy wchodzą wszystkie omawiane wcześniej kwestie związane z właściwą organizacją i koordynacją transportu.

Co powinno zawierać zlecenie transportowe?

Przepisy regulujące zawieranie umów transportowych znajdziemy w kodeksie cywilnym, prawie przewozowym oraz w konwencji CMR. Jakie informacje powinny znaleźć się w zleceniu?

• szczegółowe dane zleceniodawcy i zleceniobiorcy,
• rodzaj usługi i informacje o ładunku,
• stawka za usługę oraz termin i forma płatności,
• daty, godziny i miejsca załadunku i rozładunku,
• dane kierowcy i osoby kontaktowej,
• rodzaj i numer rejestracyjny pojazdu

Warto również uwzględnić wszelkie dodatkowe kryteria i warunki zlecenia transportowego, na przykład w kwestii płatności, ubezpieczenia ładunku czy sposobu wykonywania usługi.

Zakres odpowiedzialności spedytora a przewoźnika

Zlecenia dla przewoźników i spedytorów różnią się też zakresem odpowiedzialności za szkody powstałe w wyniku niewłaściwej realizacji usługi. W przypadku zlecenia transportowego przewoźnik ponosi odpowiedzialność za wszystkie potencjalne pomyłki osób, którym powierzył wykonanie przewozu. Takiej odpowiedzialności nie ponosi spedytor, który odpowiada wyłącznie za wypełnianie własnych obowiązków i staranność w podejmowaniu decyzji związanych na przykład ze sposobem zabezpieczenia ładunku czy wyborem podmiotów biorących udział w wykonywaniu zlecenia. Oznacza to, że spedytor nie ponosi winy za działania przewoźników i dalszych spedytorów, chyba że dopuścił się rażących błędów przy ich wyborze.

Różnice w zakresie odpowiedzialności wyrażają się też w różnych rodzajach stosowanych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej. OCS, czyli ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej spedytora dotyczy właśnie organizacji transportu – wyboru trasy, środka przewozu, kontroli, zgłaszania przesyłek, załadunku, rozładunku czy sporządzania dokumentów przewozowych i zawierania umów. Z kolei OCP – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego obejmuje obowiązki przewoźnika określone w prawie przewozowym i konwencji CRM oraz powinno zawierać klauzulę o ochronie w razie błędów współpracowników i podwykonawców.

Przyjęcie przez spedytora zlecenia spedycyjnego oraz zlecenia transportowego – konsekwencje prawne

Opisane wyżej różnice pomiędzy umowami skutkują istotnymi konsekwencjami prawnymi w sytuacji, kiedy spedytor przejmie zlecenie transportowe. Zdarza się, że spedytorzy podejmują się realizacji takich zleceń nieświadomie, wskutek niedokładnego zapoznania się z treścią umowy. W świetle prawa niezależnie od intencji czy posiadanych kwalifikacji spedytor staje się wtedy przewoźnikiem, a tym samym zmienia się zakres jego odpowiedzialności. W razie wystąpienia szkody podczas transportu spedytor nie może zatem skorzystać ze swojej polisy ubezpieczeniowej (chyba że posiada również ubezpieczenie przewoźnika). Za ewentualne roszczenia finansowe kontrahenta odpowiada wówczas osobiście – własnym majątkiem. Dlatego właśnie tak ważne jest dokładne weryfikowanie treści zleceń i zwracanie dużej uwagi nawet na niewielkie niejasności, które mogą pojawić się w umowach.

Przeczytaj także o:

Obowiązujące zasady płacy minimalnej a pakiet mobilności

Tygodniowy czas pracy kierowcy